Antibiotica zijn geneesmiddelen die specifiek ontwikkeld zijn om bacteriële infecties te bestrijden. Deze medicijnen werken door bacteriën te doden of hun groei te remmen, waardoor het lichaam de kans krijgt om de infectie te overwinnen. Antibiotica kunnen op verschillende manieren werken: ze kunnen de celwand van bacteriën beschadigen, de eiwitproductie verstoren of de DNA-replicatie blokkeren.
Het is cruciaal om te begrijpen dat antibiotica uitsluitend effectief zijn tegen bacteriële infecties en niet tegen virale infecties zoals verkoudheid, griep of COVID-19. Virussen hebben namelijk een compleet andere structuur dan bacteriën en vermenigvuldigen zich binnen onze eigen cellen, waardoor antibiotica geen effect hebben.
Het juiste gebruik van antibiotica is van essentieel belang voor de volksgezondheid. Het innemen van de volledige voorgeschreven kuur, zelfs wanneer u zich beter voelt, voorkomt antibioticaresistentie. Verkeerd gebruik kan ertoe leiden dat bacteriën resistent worden, waardoor toekomstige behandelingen minder effectief worden. Daarom zijn antibiotica in België alleen verkrijgbaar op voorschrift van een arts of tandarts.
In België zijn verschillende families van antibiotica beschikbaar, elk met hun specifieke werkingsmechanisme en toepassingsgebied. De keuze van het juiste antibioticum hangt af van het type bacterie, de locatie van de infectie en de medische geschiedenis van de patiënt.
Penicillines behoren tot de meest voorgeschreven antibiotica in België. Amoxicilline wordt vaak gebruikt voor luchtweginfecties, oorontstekingen en urineweginfecties. Flucloxacilline is specifiek effectief tegen stafylokokken-infecties en wordt vaak voorgeschreven bij huidinfecties.
Naast penicillines zijn er verschillende andere belangrijke antibiotica families beschikbaar:
Uw arts of apotheker bepaalt welk antibioticum het meest geschikt is voor uw specifieke situatie, rekening houdend met de aard van de infectie en eventuele allergieën.
Antibiotica worden voorgeschreven voor verschillende bacteriële infecties die het lichaam kunnen aantasten. De meest voorkomende aandoeningen waarbij antibiotica effectief zijn, omvatten luchtweginfecties zoals bronchitis en longontsteking, vooral wanneer deze veroorzaakt worden door bacteriën. Urineweginfecties, met name blaasontsteking en nierbekkenontsteking, reageren doorgaans goed op antibiotische behandeling.
Huid- en wondinfecties, zoals cellulitis of geïnfecteerde snijwonden, vereisen vaak antibiotische therapie om verdere verspreiding te voorkomen. Ook keel- en oorontstekingen, waaronder streptokokkenkeelontsteking en acute otitis media, worden frequent met antibiotica behandeld. Bepaalde maag-darminfecties, veroorzaakt door bacteriële pathogenen, kunnen eveneens antibiotische interventie vereisen.
Het is cruciaal te begrijpen dat antibiotica uitsluitend effectief zijn tegen bacteriële infecties en geen werking hebben tegen virale aandoeningen zoals verkoudheid of griep. Een juiste diagnose door een zorgverlener is daarom essentieel voordat antibiotische behandeling wordt gestart.
De correcte inname van antibiotica is van vitaal belang voor een succesvolle behandeling. Het volledig afmaken van de voorgeschreven kuur, zelfs wanneer u zich beter voelt, voorkomt dat bacteriën resistent worden en vermindert het risico op terugkerende infecties. Onderbreking van de behandeling kan leiden tot onvoldoende eliminatie van bacteriën.
Respecteer de voorgeschreven innametijdstippen en dosering nauwkeurig. Sommige antibiotica moeten op een lege maag worden ingenomen, terwijl andere beter met voedsel kunnen worden gecombineerd om maagklachten te voorkomen. Let op mogelijke interacties met andere medicijnen of specifieke voedingsmiddelen zoals zuivelproducten.
Mogelijke bijwerkingen kunnen optreden, waaronder:
Bewaar antibiotica op kamertemperatuur, droog en buiten bereik van kinderen. Gebruik nooit restanten van eerdere kuren of antibiotica die aan anderen zijn voorgeschreven.
Antibioticaresistentie ontstaat wanneer bacteriën zich aanpassen en bestand worden tegen antibiotica die voorheen effectief waren. Deze bacteriën kunnen zich vermenigvuldigen en infecties veroorzaken die moeilijker te behandelen zijn. Resistentie is een natuurlijk evolutionair proces, maar wordt versneld door verkeerd gebruik van antibiotica.
De hoofdoorzaken van antibioticaresistentie zijn het onnodig voorschrijven van antibiotica, het niet afmaken van kuren door patiënten, en het gebruik in de veeteelt. Voor de volksgezondheid betekent dit langere ziekenhuisopnames, hogere medische kosten en meer sterfgevallen door infecties die niet meer te behandelen zijn.
Resistentie voorkomen vereist samenwerking tussen patiënten en zorgverleners. Artsen moeten antibiotica alleen voorschrijven wanneer nodig, terwijl patiënten de volledige kuur moeten afmaken en nooit antibiotica mogen delen of bewaren voor later gebruik. Goede hygiëne en vaccinaties helpen ook infecties voorkomen.
In België zijn alle antibiotica uitsluitend verkrijgbaar op voorschrift van een arts. Uw huisarts of specialist beoordeelt of een antibioticum nodig is op basis van uw symptomen en eventuele laboratoriumonderzoeken. Apothekers mogen geen antibiotica afgeven zonder geldig recept, ook niet voor eerder gebruikte medicijnen.
Bij uw apotheekbezoek controleert de apotheker uw recept en geeft belangrijke informatie over het gebruik. De apotheker adviseert over inname-instructies, mogelijke bijwerkingen en interacties met andere medicijnen. Online apotheekdiensten bieden ook levering aan huis, mits u een geldig recept heeft.
De meeste antibiotica worden vergoed door het ziekenfonds in België. U betaalt alleen het remgeld, dat varieert afhankelijk van uw statuut. Bij problemen met antibiotica kunt u contact opnemen met:
