Hepatitis C-virus (HCV) is een bloedgedragen virus dat de lever aantast en ontstekingen veroorzaakt. Deze infectie ontstaat wanneer het HCV-virus via besmet bloed het lichaam binnendringt en zich in de levercellen vermenigvuldigt. Het virus kan zowel acute als chronische leverontsteking veroorzaken.
Acute hepatitis C treedt op in de eerste zes maanden na infectie en verloopt vaak zonder symptomen. Bij ongeveer 75-85% van de geïnfecteerde personen ontwikkelt zich chronische hepatitis C, waarbij het virus permanent in het lichaam aanwezig blijft en langdurige leverschade kan veroorzaken.
Het hepatitis C-virus verspreidt zich uitsluitend via bloed-op-bloed contact. De belangrijkste risicofactoren omvatten:
Veel mensen met hepatitis C ervaren geen symptomen, vooral in de vroege stadia. Wanneer symptomen optreden, kunnen deze vermoeidheid, gewrichtspijn, buikpijn en geelzucht omvatten. In België wordt geschat dat ongeveer 70.000 personen geïnfecteerd zijn met hepatitis C, waarbij velen onwetend zijn van hun infectiestatus.
De diagnose van hepatitis C verloopt via verschillende laboratoriumtesten die stapsgewijs worden uitgevoerd om zowel de aanwezigheid van het virus als de ernst van de infectie vast te stellen.
HCV-antilichaamtesten vormen de eerste screeningsstap en detecteren of iemand ooit blootgesteld is geweest aan het virus. Bij een positieve antilichaamtest wordt een HCV-RNA-test uitgevoerd om te bepalen of er sprake is van een actieve, voortdurende infectie. Deze moleculaire test meet de virale belasting en bevestigt de aanwezigheid van het virus in het bloed.
Genotypering identificeert de specifieke HCV-stam, wat cruciaal is voor het kiezen van de juiste behandeling. Er bestaan zes hoofdgenotypes, waarbij genotype 1 en 3 het meest voorkomen in België. Leverfunctietesten evalueren de mate van leverschade door enzymniveaus en andere leverparameters te meten.
In België wordt screening aanbevolen voor risicogroepen, inclusief:
De behandeling van hepatitis C heeft een revolutionaire verandering ondergaan met de introductie van Direct Acting Antivirals (DAA's). Deze moderne medicijnen richten zich rechtstreeks op het hepatitis C-virus en blokkeren specifieke eiwitten die essentieel zijn voor de virale replicatie. DAA's bieden genezingspercentages van meer dan 95% en hebben de behandelingsduur drastisch verkort tot 8-12 weken.
Sofosbuvir vormt de basis van veel moderne HCV-behandelingen in België. Dit nucleotide analoog remt het NS5B-polymerase, waardoor de virale RNA-synthese wordt geblokkeerd. Sofosbuvir wordt meestal gecombineerd met andere antivirale middelen om resistentie te voorkomen en de werkzaamheid te maximaliseren.
De behandelingsduur varieert tussen 8 en 12 weken, afhankelijk van het HCV-genotype, eerdere behandelgeschiedenis en aanwezigheid van levercirrose. Genotype 1 en 4 reageren uitstekend op de meeste DAA-combinaties, terwijl genotype 2 en 3 soms een aangepaste benadering vereisen.
België beschikt over een uitgebreid arsenaal aan moderne hepatitis C-medicijnen die volledig terugbetaald worden door het ziekteverzekeringssysteem. De volgende medicijnen zijn beschikbaar voor patiënten:
Het Belgische ziekteverzekeringssysteem biedt volledige terugbetaling voor HCV-medicijnen na goedkeuring door een gespecialiseerde arts. Patiënten hebben toegang tot behandeling via hepatologen of infectieziektespecialisten in ziekenhuizen. De toegankelijkheid is sterk verbeterd, waardoor praktisch alle HCV-patiënten kunnen profiteren van deze levensreddende therapieën zonder financiële barrières.
Hepatitis C wordt voornamelijk overgedragen via contact met besmet bloed. Het is essentieel om veilige praktijken toe te passen om verdere verspreiding te voorkomen. Vermijd het delen van persoonlijke voorwerpen zoals tandenborstels, scheermesjes of nagelknipper. Bij seksueel contact, vooral bij risicovolle praktijken, is het gebruik van condooms aanbevolen. Voor mensen die drugs gebruiken, is het cruciaal om nooit naalden, spuiten of ander drugsmateriaal te delen.
Hoewel er geen vaccin bestaat tegen hepatitis C, is vaccinatie tegen hepatitis A en B sterk aanbevolen voor mensen met HCV. Co-infectie met andere vormen van hepatitis kan de leverziekte verergeren en het behandelingsproces compliceren. In België zijn deze vaccins beschikbaar via uw huisarts of specialist. De vaccins bieden langdurige bescherming en zijn bijzonder belangrijk voor mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Tijdens de HCV-behandeling zijn bepaalde leefstijlaanpassingen noodzakelijk voor optimale resultaten. Zorg voor voldoende rust en vermijd overmatige fysieke inspanning. Een uitgebalanceerd dieet rijk aan groenten, fruit en volkoren producten ondersteunt het herstelproces. Volg nauwgezet het medicatieschema en meld bijwerkingen direct aan uw behandelend arts. Het is belangrijk om regelmatige afspraken na te komen voor monitoring van uw bloedwaarden.
Alcohol is bijzonder schadelijk voor mensen met hepatitis C omdat het de leverontsteking verergert en de progressie naar cirrose versnelt. Volledige alcohol abstinentie wordt sterk aanbevolen, zowel tijdens als na de behandeling. Ook andere levertoxische stoffen zoals paracetamol in hoge doses, bepaalde voedingssupplementen en recreatieve drugs kunnen de lever verder belasten. Bespreek altijd met uw arts voordat u nieuwe medicijnen of supplementen gaat gebruiken.
Regelmatige medische controle is essentieel tijdens de gehele behandelperiode. Uw arts zal bloedonderzoeken uitvoeren om de virale belasting, leverfunctie en eventuele bijwerkingen te monitoren. Na succesvolle behandeling blijft follow-up belangrijk om herinfectie uit te sluiten en de levergezondheid te bewaken. In België wordt deze zorg grotendeels vergoed door de ziekteverzekering.
Na voltooiing van de HCV-behandeling zijn regelmatige medische controles cruciaal voor langetermijnsucces. De eerste controle vindt meestal plaats 12 weken na het beëindigen van de medicatie om te bevestigen dat het virus volledig is geëlimineerd. Daarna zijn jaarlijkse controles aanbevolen, vooral bij patiënten met gevorderde leverfibrose of cirrose. Deze controles omvatten bloedonderzoeken, echografieën en soms aanvullende beeldvorming.
Een hepatitis C diagnose kan emotioneel belastend zijn. Veel patiënten ervaren angst, depressie of sociale stigmatisering. Professionele psychologische begeleiding kan helpen bij het verwerken van de diagnose en het omgaan met behandelingsangst. In België zijn er verschillende mogelijkheden voor mentale gezondheidsondersteuning, vaak gedekt door de ziekteverzekering. Groepstherapie met lotgenoten kan ook waardevol zijn voor emotionele steun en praktische tips.
Verschillende organisaties in België bieden ondersteuning aan mensen met hepatitis C:
Hoewel genezing van hepatitis C mogelijk is, biedt dit geen immuniteit tegen herinfectie. Het risico op herinfectie is vooral verhoogd bij mensen die drugs blijven gebruiken of risicovolle seksuele praktijken handhaven. Preventieve maatregelen blijven daarom levenslang belangrijk. Regelmatige testing wordt aanbevolen voor mensen met verhoogd risico, meestal om de 6-12 maanden afhankelijk van de individuele risicofactoren.
Patiënten die hepatitis C hebben doorgemaakt, behouden een verhoogd risico op levercomplicaties, vooral als er al sprake was van gevorderde fibrose. Levenslange monitoring omvat regelmatige controle van leverenzymen, alfafoetoproteine (tumor marker) en beeldvorming voor vroege detectie van leverkanker. Een gezonde levensstijl met regelmatige beweging, gevarieerde voeding en vermijding van levertoxische stoffen blijft cruciaal voor optimale levergezondheid.
Familieleden en partners van mensen met hepatitis C moeten worden geïnformeerd over transmissierisico's en preventiemaatregelen. Huishoudens moeten voorzichtig omgaan met bloed en bloederige voorwerpen. Testing van seksuele partners wordt aanbevolen, evenals vaccinatie tegen hepatitis A en B. Open communicatie over de aandoening helpt bij het verminderen van stigma en zorgt voor een ondersteunende omgeving tijdens behandeling en herstel.
